Αθήνα, 22-4-2013
Αριθμ. Δ.Τ.: 044
ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ
Η Πρόταση της Ο.Λ.Τ.Ε.Ε. – ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Η Ομοσπονδία Λειτουργών Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (Ο.Λ.Τ.Ε.Ε.) παρουσιάζει συνοπτικά με το παρόν κείμενο, το περίγραμμα, τις γενικές κατευθύνσεις και το διάγραμμα της Πρότασής της για το Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο (Τ.Ε.Λ.), με στόχο να συμβάλλει στη θεσμική διαβούλευση του Υπουργείου Παιδείας με τους φορείς της εκπαίδευσης και της κοινωνίας, για τη μορφή, τη δομή και τη διάρθρωση του νέου σχολείου.
1. Εισαγωγικά
Η Πρόταση κινείται στους βασικούς άξονες της αρχικής πρότασης που είχε καταθέσει η Ομοσπονδία από το 2004 και αναμόρφωσε (με την προσθήκη της Δ΄τάξης) το 2008. Ως βάση εκκίνησης χρησιμοποιείται το σχέδιο για το «Τεχνολογικό Λύκειο» που παρουσίασε η πρώην υπουργός Παιδείας κα Άννα Διαμαντοπούλου.
2. Γενικές Κατευθύνσεις
2.1 Ο σκοπός του σχολείου θα πρέπει να είναι διττός, με ισόρροπη παροχή Επαγγελματικών εφοδίων και συνολικής Παιδείας, για την ψυχοσωματική και πνευματική ανάπτυξη των μαθητών, την απόδοση στην κοινωνία ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων, ενεργών πολιτών εμφορούμενων από δημοκρατικές αξίες, και ταυτόχρονα να προσφέρει επαρκείς ποσοτικά και ποιοτικά Τεχνικές – Επαγγελματικές γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, ώστε οι απόφοιτοί του να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, ως ικανοί Τεχνικοί – Επαγγελματίες.
2.2 Ο τίτλος του Σχολείου θα πρέπει να ανταποκρίνεται στους στόχους του και επομένως προτείνουμε το «Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο» (Τ.Ε.Λ.). Δημιουργεί σχέσεις περιέχοντος – περιεχομένου, που όχι απλά παραπέμπουν, αλλά προσδιορίζουν καθοριστικά το περιεχόμενο και τους στόχους του.
3. Οι διαφοροποιήσεις από το σχέδιο «Διαμαντοπούλου»
3.1 Η Α΄ τάξη – Προσανατολισμός.
Προτείνεται να έχει κοινό πρόγραμμα σπουδών με την Α΄ τάξη του ΓΕ.Λ. με τη σημαντική επισήμανση ότι στα μαθήματα προσανατολισμού θα διδάσκονται και στους δύο τύπους σχολείων, τόσο μαθήματα Τομέων του Τ.Ε.Λ. (8 ώρες), όσο και μαθήματα Κατευθύνσεων του ΓΕ.Λ. (4 ώρες).
3.2 Κλάδοι. Το Τ.Ε.Λ. διαρθρώνεται σε τρείς κλάδους:
– Ο «Κορμός» αποτελεί το κυρίως σώμα του Λυκείου.
Στη Β΄τάξη του «Κορμού» διδάσκονται μαθήματα Τομέων.
Στη Γ΄τάξη του «Κορμού» διδάσκονται μαθήματα Ειδικότητας.
Ο μαθητής που αποφοιτά λαμβάνει Απολυτήριο Λυκείου και Πτυχίο Ειδικότητας (τίτλοι προσόντων επιπέδου 4 κατά HQF/ΕQF) [1].
Ο απόφοιτος του «Κορμού» έχει δυνατότητα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσω Ειδικών Πανελλαδικών εξετάσεων, για να εισαχθεί μόνο στα αντίστοιχα της ειδικότητάς του τμήματα των Α.Τ.Ε.Ι. Η πρόσβαση στα Α.Τ.Ε.Ι. θα γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από τα Τ.Ε.Λ., με ιδιαίτερα υψηλή ποσόστωση, 80% επί του συνόλου των εισακτέων. Επίσης, μπορεί να διεκδικήσει μια θέση και στα Α.Ε.Ι., για το 20% των εισακτέων, μαζί με τους αποφοίτους κάθε τύπου Λυκείου παρελθόντων ετών.
– Ο «Ακαδημαϊκός κλάδος» αποτελείται από τη Γ΄τάξη στην οποία θα διδάσκονται τα μαθήματα της «Τεχνολογικής Κατεύθυνσης».
Η Τεχνολογική κατεύθυνση (του σημερινού ΓΕ.Λ.) θα λειτουργεί αποκλειστικά στο Τ.Ε.Λ., ενώ στο ΓΕ.Λ. θα λειτουργούν οι άλλες δύο κατευθύνσεις, η Θεωρητική και η Θετική. Αποτελεί ενσυνείδητη επιτελική επιλογή να έχουν κοινή βάση εκκίνησης ο αυριανός «επιστήμονας» με τον αυριανό «τεχνίτη», μέσω του ενιαίου προγράμματος σπουδών στη Β΄τάξη του «Κορμού» (μαθήματα Τομέων).
Με βάση αυτή την στρατηγική, θα πρέπει μελλοντικά να ενσωματωθεί στο Τ.Ε.Λ. και η Θετική κατεύθυνση, ενώ στο ΓΕ.Λ. θα παραμείνει μόνο η Θεωρητική κατεύθυνση.
Ο μαθητής που αποφοιτά λαμβάνει Απολυτήριο Λυκείου (τίτλος προσόντων επιπέδου 4 κατά HQF/ΕQF).
Ο απόφοιτος του «Ακαδημαϊκού κλάδου» (Τεχνολογικής κατεύθυνσης) έχει δυνατότητα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσω των Γενικών Πανελλαδικών εξετάσεων μαζί με τους αποφοίτους του ΓΕ.Λ. (Θεωρητικής και Θετικής Κατεύθυνσης), για την κάλυψη του 80% των εισακτέων στα Α.Ε.Ι. Επίσης, μπορεί να διεκδικήσει μια θέση και στα Α.Τ.Ε.Ι., για το 10% των εισακτέων, μαζί με τους αποφοίτους των άλλων κατευθύνσεων του ΓΕ.Λ.
– Ο «Επαγγελματικός κλάδος» φιλοδοξεί να αποτελέσει το πιο καινοτόμο και αναπτυξιακό κομμάτι του Τ.Ε.Λ.
Απευθύνεται σε μαθητικό δυναμικό που έχει πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως αποτυπώθηκε από τη μέχρι σήμερα λειτουργία των ΕΠΑ.Σ. Οι μαθητές αυτοί είναι κατά βάση ενήλικες (σε ποσοστό 70% περίπου), απόφοιτοι Λυκείου (σε ποσοστό 60% περίπου) και εργαζόμενοι, ή σε αναζήτηση εργασίας (σε ποσοστό 80% περίπου).
Στον Επαγγελματικό κλάδο φοιτούν οι Απόφοιτοι κάθε τύπου λυκείου, καθώς και οι προαγόμενοι της Α΄τάξης Λυκείου που επιθυμούν να ενταχθούν άμεσα στην αγορά εργασίας. Αποτελεί ουσιαστικά την ενσωμάτωση των υφισταμένων «ΕΠΑ.Σ.» στο νέο τύπο σχολείου, με ουσιαστικές όμως βελτιώσεις. Τα κύρια χαρακτηριστικά του κλάδου αυτού είναι:
α) Συμπαγές ημερήσιο πρόγραμμα πέντε (5) ωρών διδασκαλίας.
β) Ωράριο λειτουργίας που να διευκολύνει την παρακολούθηση των μαθημάτων παράλληλα με την εργασία των μαθητών (πρωϊνό ή απογευματινό, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε ειδικότητας).
γ) Διάρθρωση του κλάδου σε Β΄τάξη (Τομείς) και Γ΄τάξη (Ειδικότητες).
δ) Οι Τομείς και οι Ειδικότητες είναι οι ίδιες, τόσο στον «Κορμό», όσο και στον «Επαγγελματικό κλάδο», ώστε ο κάθε μαθητής να έχει δυνατότητα να επιλέξει τον κλάδο και την Ειδικότητα που επιθυμεί να παρακολουθήσει, χωρίς περιορισμούς, σε αντίθεση με την αυθαίρετη και ανορθολογική κατανομή των ειδικοτήτων που υφίσταται σήμερα ανάμεσα στα ΕΠΑ.Λ. και στις ΕΠΑ.Σ., και τους απαράδεκτους αποκλεισμούς που αυτή επιφέρει.
Ο μαθητής που αποφοιτά λαμβάνει Πτυχίο Ειδικότητας (τίτλος προσόντων επιπέδου 4 κατά HQF/ΕQF).
Ο απόφοιτος του «Επαγγελματικού κλάδου», εφόσον κατέχει ΚΑΙ απολυτήριο Λυκείου, έχει δυνατότητα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση (Α.Τ.Ε.Ι.) μέσω των Ειδικών Πανελλαδικών εξετάσεων, μαζί με τους αποφοίτους του «Κορμού».
3.3 Η Δ΄ τάξη – Εμβάθυνση – Εξειδίκευση.
Η Δ΄τάξη εντάσσεται στον «Επαγγελματικό κλάδο», καθώς ο μαθητικός πληθυσμός στον οποίο απευθύνεται έχει όλα τα χαρακτηριστικά των μαθητών του κλάδου αυτού. Στα πλαίσια του προγράμματος σπουδών εντάσσεται οργανικά και η Πρακτική άσκηση – Μαθητεία.
Ο μαθητής που αποφοιτά λαμβάνει Πτυχίο – Δίπλωμα Τέχνης – Επαγγελματική Πιστοποίηση (τίτλος προσόντων μεταλυκειακής μάθησης επιπέδου 5 κατά HQF/ΕQF) μετά από επιτυχή συμμετοχή στις ενδοσχολικές απολυτήριες εξετάσεις πιστοποίησης. Το αντικείμενο της τελικής εξέτασης οφείλει να είναι ενιαίο με τις εξετάσεις Πιστοποίησης Προσόντων της μη Τυπικής και της Άτυπης Μάθησης αντίστοιχου επιπέδου (Ι.Ε.Κ., εργασιακή εμπειρία, κλπ) που διενεργούνται από τις αντίστοιχες Περιφερειακές Επιτροπές.
Η Δ΄τάξη έχει σαφή προσανατολισμό την εμβάθυνση στο αντικείμενο της τέχνης, την εξειδίκευση όπου χρειάζεται και την αποτελεσματικότερη ένταξη του αποφοίτου στην αγορά εργασίας. Για το λόγο αυτό, ο απόφοιτός της δεν κατευθύνεται στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση.
4. Απαραίτητες Θεσμικές προβλέψεις και ρυθμίσεις
Για την επιτυχία του εγχειρήματος θα πρέπει:
4.1 Να συσταθεί Διεύθυνση Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης στην κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας και να επαναλειτουργήσουν τα Γραφεία Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.
4.2 Να καταλογραφηθούν τα Επαγγέλματα, ως προς αντικείμενο και επίπεδο προσόντων (με αναφορά στις Διεθνείς κατατάξεις κατά ISCO-ILO, NACE) και αντιστοίχιση με τους εθνικούς κωδικούς της ΕΛΣΤΑΤ και τους κωδικούς της εθνικής ονοματολογίας οικονομικής δραστηριότητας.
4.3 Οι τίτλοι των ειδικοτήτων να είναι σύντομοι, σαφείς, περιεκτικοί και απολύτως αντίστοιχοι του περιεχομένου και του επιπέδου προσόντων (βοηθός, τεχνίτης, τεχνικός, τεχνολόγος, ειδικός, ειδικευμένος, κλπ).
4.4 Να συνταχθούν τα Εθνικά Επαγγελματικά Περιγράμματα για όλες τις ειδικότητες, με κατεπείγουσα προτεραιότητα στις ειδικότητες των αποφοίτων της Τυπικής Εκπαίδευσης.
4.5 Να εξασφαλιστεί η διαδικασία πιστοποίησης των μαθησιακών αποτελεσμάτων της τυπικής, της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης.
4.6 Να νομοθετηθούν τα Επαγγελματικά Δικαιώματα για όλες τις ειδικότητες ύστερα από τις προτάσεις των επαγγελματικών φορέων, με ορθολογική απαίτηση ελάχιστης εμπειρίας (αναλόγως του επιπέδου ή πιστοποίησης προσόντων που κατέχει ο υποψήφιος) και ενδεχόμενη διάρκεια ισχύος, για όσες ειδικότητες αυτό κρίνεται απαραίτητο.
4.7 Να αναδιαταχθούν τα Ωρολόγια Προγράμματα Σπουδών.
4.8 Να ανασυνταχθούν τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών.
4.9 Να υπάρχει σύνδεση των αποφοίτων με την αγορά εργασίας (επαναλειτουργία των ΓΡΑ.ΣΥ. με τροποποιημένο θεσμικό πλαίσιο και δομή, δημιουργία βάσης δεδομένων αποφοίτων και άμεσης διαρκούς ενημέρωσής τους).
4.10 Να υπάρχει αποτελεσματικός και έγκαιρος Επαγγελματικός Προσανατολισμός (επαναλειτουργία των ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. με τροποποιημένο θεσμικό πλαίσιο και δομή, αναδιάρθρωση, ανασυγκρότηση και ενίσχυση της λειτουργίας των Κ.Ε.ΣΥ.Π.).
4.11 Να πραγματοποιείται διαρκής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων στην επιστημονική εξέλιξη, στη σύγχρονη τεχνολογία και στις σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους.
4.12 Να υπάρξει ορθολογική χωροθέτηση των Τ.Ε.Λ. ώστε να καλύπτονται γεωγραφικά οι πληθυσμιακές ανάγκες.
4.13 Να εξασφαλιστεί επαρκής χρηματοδότηση από Εθνικούς και Ευρωπαϊκούς πόρους.
5. Μετάβαση από τα ΕΠΑ.Λ. και τις ΕΠΑ.Σ. στο Τ.Ε.Λ.
5.1 Όλα τα υφιστάμενα Σχολεία της Τ.Ε.Ε. (ΕΠΑ.Λ. και ΕΠΑ.Σ.) να μετασχηματιστούν άμεσα σε Τ.Ε.Λ. και σε πρώτη φάση να λειτουργήσουν χωρίς καμιά τροποποίηση των δομών και της κατανομής του προσωπικού:
– τα υφιστάμενα ΕΠΑ.Λ. με τον «Κορμό» και τον «Ακαδημαϊκό» Κλάδο,
– οι υφιστάμενες ΕΠΑ.Σ. με τον «Επαγγελματικό» Κλάδο.
– Η Δ΄τάξη μπορεί να ενεργοποιηθεί άμεσα σε οποιοδήποτε από τους δύο υφιστάμενους τύπους σχολείων (ΕΠΑ.Λ. – ΕΠΑ.Σ.).
5.2 Να διατηρηθούν όλοι οι Τομείς και οι Ειδικότητες που υφίστανται σήμερα.
5.3 Στο «Ιδρυτικό» όλων των Τ.Ε.Λ. να περιλαμβάνονται ΟΛΟΙ οι Τομείς και οι Ειδικότητες. Το ποιες θα λειτουργούν στο κάθε σχολείο, σύμφωνα και με τη βούληση, επιλογή και επιθυμία των μαθητών, θα αποτελεί αντικείμενο συναπόφασης του Συλλόγου Διδασκόντων και των Γραφείων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης με τις Διευθύνσεις και Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης αλλά και τις τοπικές αυτοδιοικητικές αρχές, λαμβάνοντας υπόψη και τις δυνατότητες του σχολείου (υλικοτεχνική υποδομή, διδακτικό προσωπικό).
5.4 Κάθε νέο Τ.Ε.Λ. θα μπορεί να λειτουργεί όποιους από τους κλάδους (Κορμό, Επαγγελματικό, Ακαδημαϊκό) επιλέγει και εκτιμά ότι ανταποκρίνονται στις εκπαιδευτικές ανάγκες, στις ιδιαιτερότητες και στις επιθυμίες ή επιλογές του μαθητικού πληθυσμού στο οποίο απευθύνεται. Επίσης, θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα ταυτόχρονης λειτουργίας τμημάτων σε διαφορετικό ωράριο, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των τμημάτων και την επιθυμία – απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων.
5.5 Η Δ΄τάξη να λειτουργήσει άμεσα, από την πρώτη χρονιά μετασχηματισμού.
Ακολουθούν δύο (2) πίνακες παρουσίασης της Πρότασης.
Από το Διοικητικό Συμβούλιο της Ο.Λ.Τ.Ε.Ε.
